فصد خون از زمان قدیم به معنی رگ زدن بوده که بهتر است از واژه معادل آن یعنی خونگیری یا فلبوتومی استـفاده کنیم. (واژه علمی فلبوتومی می‌باشد)

به عبارت دیگر خونگیری یا فلبوتومی یا همان فصدخون یعنی خارج کردن مقدار مشخصی از خون سیاهرگی و جایگزین کردن آن با مایعات (تزریق سرم یا سرم تراپی)

کیسه فصد خون یک پک کامل یکبارمصرف و استریل جهت خونگیری می‌باشد، که یک انتها متصل به سوزن و انتهای دیگر متصل به کیسه جمع آوری خون است. از کیسه فصد خون در اصطلاحات عامیانه به عنوان فصد خون با سرنگ یا فصد خون با سوزن نیز یاد می‌شود.

فصد خون با کیسه ی مخصوص خود یک عمل کاملا علمی و بهداشتی می‌باشد، چراکه تمام لوازم یکبار مصرف و استریل است و فصد خون به روش کاملا بسته انجام می‌پذیرد. روش کاملا بسته یعنی ورود هر گونه میکروب غیر ممکن است.

زمانی که بدن ما خون از دست می‌دهد، مغز متوجه کاهش حجم خون شده که در نتیجه با دستور به مغز استخوان و سایر ارگان های مربوطه درخواست تولید خون جدید را دارد. در این حالت مغز استخوان فرآيند تولید خون را با سرعت بالا و بیشتر از حد معمول انجام می‌دهد، اما اگر این خروج خون همزمان با سرم تراپی یا تزریق سرم همراه باشد بعلت ورود سرم به بدن، حجم خون ثابت است و مغز استخوان فرآيند تولید خون جدید را کاملا نرمال وحتی با سرعت کمتر از حد معمول انجام می‌دهد.

از دیگر دلایل سرم تراپی بعد از خونگیری: تعادل آب و الکترولیت های حیاتی خون مثل سدیم کلراید پتاسیم کلسیم و … است. همچنین همزمان با تزریق سرم، ویتامین تراپی جهت افزایش سطح ایمنی و انرژی بدن انجام می‌شود.

• افراد دچار پلی سایتمی

پلی سایتمی یا افزایش بیش از حد سلول های خونی به دیل مشکلات ژنتیکی، سرطان مغز استخوان، مغز استخوان پرکار و… بوجود می‌آید. جهت درمان این افراد با توجه به صلاحدید پزشکِ معالج خونگیری ( فصد خون ) جهت کاهش تعداد سلول های خونی انجام می‌شود.

• افراد با آهن خون بالا (هموکروماتوز)

به دلیل رژیم غذایی نامناسب  در بیماری هموکروماتوز جذب بیش از حد آهن از دستگاه گوارش اتفاق می‌افتد، که با گذشت زمان و به مرور آهن اضافی در بافت های سراسر بدن نظیر کبد و پانکراس و قلب تجمع پیدا کرده و باعث بروز علائم بیماری می گردد. جهت درمان آهن خون بالا با توجه صلاحدید پزشک فصد خون یا خونگیری (فلبوتومی) با مقدار مشخص و در فواصل زمانی معین تا نرمال شدن مقدار آهن خون انجام می‌شود.

• افراد با چربی خون بالا و کبد چرب

چربی خون بالا و کبد چرب از سری مشکلات و بیماری هایی است، که اکثر جامعه به آن دچار می‌شوند. از دلایل افزایش چربی خون و داشتن کبد چرب رژیم غذایی نامناسب و پرچرب و مصرف مشروبات الکلی است.

درمان و پیشگیری چربی خون بالا و کبد چرب:

درمان دارویی، رعایت رژیم غذایی، محدود کردن غذا های پرچرب، پرهیز از فست فود، محدود کردن الکل و فصدخون می‌باشد. برای افراد با چربی خون بالا و کبد چرب در صورت نداشتن کم خونی و با صلاحدید پزشک با توجه به قد، وزن و فشار خون مقدار مشخصی خون سیاهرگی جهت کاهش چربی خون و کبد، فصد می‌شود.

• افراد دچار نقرس

نقرس در اثر افزایش اسید اوریک خون حاصل می‌شود، که به علت تجمع کریستال‌های مربوط به اسیداوریک تورم‌، درد و قرمزی در مفاصل بوجود می‌آید. مصرف بیش از حد گوشت و غذاهای دریایی، مصرف بیش از حد الکل، سابقه ی خانوادگی و… باعث بروز و عود نقرس می‌شود.

درمان نقرس:

1. درمان دارویی مثل داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و داروهای کاهنده اسید اوریک

2. رعایت رژیم غذایی

3. محدود کردن مصرف الکل

4. و در آخر فصدخون می‌باشد.

جهت درمان نقرس در صورت نداشتن کم خونی با توجه به صلاحدید پزشک مقدار مشخصی خون سیاهرگی از فرد مبتلا به نقرس فصد خون می‌شود، که این کار منجر به کاهش قابل توجه اسید اوریک و کاهش تورم و درد نقرسی می‌شود.

• افراد با غلظت خون بالا

افرادی که دچار غلظت خون بالا هستند، نیاز به انجام فلبوتومی (فصد خون) همراه با جایگزینی سرم دارند. غلظت خون به معنای خیلی ساده یعنی افزایش تعداد سلول های خون. همچنین به عبارت دیگر به افزایش میزان هموگلوبین خون و افزایش تعداد سلول های قرمز خون نیز غلظتِ خون گفته می‌شود.

مهمترین دلایل ابتلا به غلظت خون بالا کدامند؟

• افراد دچار بیماری های ریوی، تنفسی و مشکلات عروق ریوی

در این افراد به علت کاهش اکسیژناسیون (تبادل اکسیژن با دی اکسید کربن در آلوئول های ریه) یا به دلیل مشکلات عروق قلبی ریوی غلظت خون بالا به وجود می‌آید.

• استعمال دخانیات و دود (سیگار، قلیان، پیپ و…)

 به علت کاهش اکسيژن ورودی به ریه فعل و انفعالات هورمونی منجر به افزایش سلول های قرمز خون یا به اصطلاح غلظت خون بالا می‌شود.

• ورزش های سنگین مثل بدنسازی

در بدنسازی افزایش نیازِ اکسیژن در سلول های عضلانی و همچنین تحریک مغز استخوان در حین وزنه زدن منجر به افزایش تعداد سلول های خونی بخصوص سلول های قرمز می‌شود.

• مصرف استروئید ها

بخصوص در ورزشکاران، که به خودی خود منجر به افزایش تعداد سلول های خونی می‌شود.

• ورزش هایی که در ارتفاعات انجام می‌شود، زندگی در مناطق کوهستانی، زندگی در مناطق با آلودگی هوای بالا مثل تهران

همگی به علت کاهش اکسیژن محیط منجر به غلظت خون بالا می‌شوند.

• مصرف زیاد گوشت قرمز، جگر، دل، قلوه و غذا های خون‌ساز

به علت وجود مقادیر بالای آهن منجر به غلظت خون می‌شوند.

• مصرف مشروبات الکلی و کاهش مصرف روزانه آب و مایعات نیز منجر به غلظت خون بالا می‌شوند.

• گزگز شدن و خواب رفتن دست ها و پاها
• گُر گرفتگی و در عین حال یخ شدن انتهای اندام ها
• خواب آلودگی، کسل بودن و منگ شدن
• سخت بیدار شدن از خواب صبحگاهی
• سردردهای غیر طبیعی و احساس سنگین شدن سر
• اختلالات بینایی مثل تاری دید
• عارضه پوستی مانند جوش، خارش و… حساسیت پوستی (بخصوص خارش پوست بعد از حمام)
• افزایش فشار خون
• احساس ِسنگینی روی قفسه سینه و گاها درد های قلبی
• خون دماغ
• بالا رفتن آنزیم های کبدی
• نقرس
• مهترین عارضه غلظت خون بالا افزایش ریسک سکته قلبی و مغزی می‌باشد.

عروق خونی به مرور زمان و در پی افزایش سن و رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی غیر سالم دچار رسوب هایی از چربی در دیواره ی خود می‌شوند و همچنین در پی افزایش غلظت خون، ترافیک سلول های خونی شناور در خون زیاد می‌شود. حالا اگر رگ خونی به علت رسوب چربی باریک شده باشد، ازدحام و ترافیک زیاد سلول های شناور در خون غلیظ در ناحیه باریک شده جریان خون را مسدود و سکته رخ می‌دهد.

جهت درمان غلظت خون بالا، با توجه به سن، وزن، قد و میزان هموگلبین و سابقه افراد مقدار مشخصی خون سیاهرگی با جایگزینی سرم از افراد گرفته می‌شود. (به عبارتی دیگر جهت درمان غلظت خون بالا فصد خون همراه با سرم تراپی انجام می‌شود)

گردش خون یعنی گردش تمامیت خون در تمام بدن

هر انسان بطور میانگین ۵ لیتر خون دارد و این ۵ لیتر خون توسط قلب و عروق بطور مداوم داخل کل بدن در حال گردش است. به این معنی که همین الان که دارین این مطلب رو میخونید خونی که در دست راست شما هست، چند لحظه ی قبل در پای چپ شما بوده است. پس در نتیجه به علت گردش بی‌وقفه خون، خون در تمام بدن یکسان است.

حجامت در علم روز دنیا رد صلاحیت شده است، در زمان قدیم به علت نبود امکاناتی چون سوزن استریل و یکبارمصرف از حجامت استفاده می‌شده است. در حجامت خون میان بافتی و زیر پوستی گرفته می‌شود. اما در فصدخون، خون داخل عروق سیاهرگی گرفته می‌شود. در حجامت جهت خارج کردن خون چندین خراش روی پوست ایجاد می‌کنند، اما در فصدخون تنها یک سوزن وارد سیاهرگ می‌شود. در حجامت مقدار خون کمی بیرون می‌آید، اما در فصدخون با توجه به قد، وزن و فشار خون تا ۴۰۰ سی سی خون سیاهرگی را می‌توان گرفت.

اهدای خون و فصد خون شباهت های زیادی با هم دارند و در هر دو از عروق سیاهرگی آرنج خونگیری می‌شود.

اما کسانی که دارو های خاص استفاده می‌کنند، کسانی که بیماری های خاص دارند، افرادی ک تتو دارند، ورزشکارانی که مکمل های ورزشی استفاده می‌کنند، افرادی که غلظت خون بالا (هموگلبین بالا)، آهن خون بالا، چربی خون بالا، اوره و اسید اوریک بالا و همچنین افراد با وزن بالا یا خیلی پایین و افراد با سن بالاتر از پنجاه و پنج سال قادر به انجام اهدای خون نيستند و باید فصد خون انجام دهند.

• اخذ شرح حال:

سابقه ای کامل در مورد بیماری های زمینه ای یا سابقه‌ی بیماری های قلبی، عروقی و ریوی و داروهایی که استفاده می‌کنید، از شما دریافت می‌شود. همچنین سابقه استعمال دخانیات را از شما می‌پرسیم.

• کنترل فشار خون، قند خون، ضربان قلب
• انجام خونگیری (فلبوتومی یا همون فصد خون)

با توجه به مقدار غلظتِ خون، سن، قد، وزن، فشارخون و شرح حال اخذ شده حجم مشخصی از خون سیاهرگی با استفاده از کیسه‌های یکبارمصرف و استریل گرفته می‌شود.

• سرم تراپی ویتامینه
• مراقبت های نهایی

تغییر در سبک زندگی و کاهش استعمال دخانیات و تغییر در رژیم غذایی بدین صورت که شما که غلظت خون بالا دارید، باید در رژیم غذایی خود مصرف روغن های جامد، گوشت قرمز، جگر، دل و قلوه، کله پاچه و لبنیات پر چرب را کاهش دهید و مصرف میوه و سبزیجات و گوشت سفید (ماهی و مرغ ) را بیشتر کنیم .حتما در طول روز بین هشت تا ده لیوان مایعات مصرف کنید.

مصرف آب آلبالو، زرشک، انار نیز میتونه بسیار در پایین آوردن غلظت خون موثر باشد و موثرترین راه درمان غلظت خون بالا انجام دوره ای فصد خون همراه با تزریق سرم می‌باشد.

فواصل زمانی جهت خون دادن یا فصد خون بر اساس سن، جنس، رژیم غذایی، سبک زندگی، میزان استعمال دخانیات، مصرف مشروبات الکلی، غذا های خون ساز، زندگی در محیط های کم اکسیژن مثل ارتفاعات و مناطقی ک آلودگی هوا دارند و… متفاوت است.

مثلا یک آقای جوان ک استعمال دخانیات شدید دارد، هر ۳ ماه باید فصد خون بدهد. یا یک ورزشکار حرفه ای بدنسازی که تزریق تستسترون دارد و هر روز با وزنه های سنگین تمرین می‌کند و غذا های خون ساز میل می‌کند، هم هر ۳ ماه باید فصد خون بدهد.

جهت مشاوره رایگان تماس بگیرید.

توجه کنید، که حداقل دو ساعت قبل از خون دادن یا فصد خون باید یک وعده غذایی کامل و چندین لیوان مایعات میل کنید تا بدن در حین فصد خون دچار ضعف نشود. به عبارت دیگر باید بدن را با خوردن غذای مقوی و چند لیوان آب برای انجام فصد خون آماده کرد. 

بعد از فصد خون بدن نیازمند غذا و مایعات است.

سعی کنید، بعد از خون دادن یک وعده ی غذایی سالم و سبک و چند لیوان مایعات غلیظ مثل آبمیوه های طبیعی البته غیر ترش میل کنید، تا تمام املاح و مواد ضرروری از روده ها جذب شوند. بلافاصله بعد از خون دادن یک لیوان شربت عسل یا آبمیوه طبیعی غیر ترش میل کنید، تا آب و قند و سایر املاح سریعا جایگزین شوند.

باید ها و نباید های بعد از خون دادن یا فصد خون کدامند؟

توجه داشته باشید، که بعد از خون دادن یا فصد خون بدن نیازمند استراحت، غذا و مایعات است. توصیه می‌شود، که بعد از فصد خون حداقل ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در تخت دراز بکشید و از جایتان بلند نشوید، تا بدن خود را با شرایط وفق دهد. بعد از آن روی تخت ۵ دقیقه بنشینید و پاها را از تخت آویزان کنید تا فشار خون بالا بیاید و یک لیوان آبمیوه غلیظ همراه با مقداری کیک میل بفرمایید.

بعد از بلند شدن کامل از تخت:

 فعالیت بدنی سنگین، ورزش سنگین، دوش داغ، استعمال دخانیات، رژیم غذایی خیلی سنگین و چرب، ارتباط جنسی، مصرف مشروبات الکلی و آب میوه های ترش و استعمال دخانیات نداشته باشید. همچنین به مناطق با آلودگی هوا یا ارتفاعات نروید.

آب میوه های ترش به علت دچار نشدن به افت فشار خون، غذا های چرب به علت سنگین بودن و غذاهایی که احتمال سخت هضم شدن و مسمویت برای ما دارند را میل نکنیم.

به یک دلیل خیلی مهم سیگار و قلیان و… بعد از فصد خون ممنوع است.

سلول های قرمز بدن ما تقریبا نیمی از خون بدن را تشکیل می‌دهند. کار اصلی سلول های قرمز اکسیژن رسانی به تمام سلول های بدن است. اگر بعد از خون دادن یا فصد خون که بدن مقدار قابل توجهی سلول قرمز از دست داده است، شما استعمال دخانیات داشته باشید، چون اکسیژن ورودی به بدن را کم می‌کنید (دود حاوی دی اکسید کربن است) بدن دچار سردرگمی شده و سریعا شروع به تولید سلول قرمز جهت انتقال اکسیژن می‌کند.

در اصل سلول های قرمز تاکسی های اکسیژن هستند. حالا شما با فصد خون مقداری از تاکسی ها رو از دست دادین در نتیجه نباید با استعمال سیگار یا… اکسیژن ورودی رو هم کم کنید، تا بدن دچار سردرگمی نشود. اگر بعد از فصد خون یا خون دادن استعمال دخانیات داشته باشید، غلظت‌ خون شما با سرعت خیلی بالا برمی‌گردد. حتی الامکان تا روز بعد از فصد خون استعمال دخانیات نداشته باشید. در صورت عدم تحمل حداقل ۳ ساعت از استعمال دود دوری کنید.