همه چیز درباره گروههای خونی – بخش دوم
چگونه می توان گروه خونی خود را تشخیص داد؟
آنتی ژن ماده ای است که می تواند سیستم ایمنی بدن شما را به واکنش وادار کند. یک آنتی ژن را به عنوان یک نشانگر (مانند یک نام) در نظر بگیرید که ماده ای را در بدن شما به عنوان متعلق یا غیر متعلق شناسایی می کند. اگر سیستم ایمنی بدن آنتی ژن های موجود در خون اهدایی را متعلق به خود تشخیص دهد، گروه خونی شما با دیگران سازگار است.
متخصصان بانک خون گروه های خونی را بر اساس وجود آنتی ژن های خاصی روی گلبول های قرمز شما تعیین می کنند. آنها نمونه خون شما را با آنتی بادی هایی که به آنتی ژن های A یا B حمله می کنند مخلوط می کنند. آنتی بادی پروتئینی در بدن شما است که به موادی که به آن تعلق ندارند، مانند آنتی ژن های ناآشنا حمله می کند.
گروه های خونی چگونه به ارث می رسند؟
شما گروه خونی خود را به همان روشی که رنگ چشم خود را به ارث می برید – از والدین بیولوژیکی خود به ارث می برید. هم ژن های ABO و هم فاکتورهای Rh از والدین شما می آیند. به دلیل بسیاری از ترکیبات ممکن، ممکن است شما دقیقاً مشابه گروه خونی والدین خود نباشید.
پلاسمای خون چیست؟
پلاسما جزء مایع خون است که حدود 55 درصد از کل حجم خون را تشکیل می دهد. این مایع زرد کم رنگ است که سلول های مختلف، پلاکت ها، مواد مغذی، هورمون ها، مواد زائد و سایر مواد را در سراسر بدن حمل می کند. پلاسما نقش مهمی در حفظ عملکرد کلی بدن دارد و برای فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف ضروری است.
در اینجا برخی از حقاقیق درمورد پلاسما و نحوه عملکرد آن آورده شده است:
- حدود ۹۰ درصد پلاسمای خون، آب است
- پلاسما حاوی الکترولیت های مختلفی مانند سدیم، پتاسیم، کلرید، کلسیم و منیزیم است. این یون ها به حفظ تعادل مایعات بدن کمک می کنند و در عملکرد عصبی، انقباض ماهیچه ها و سایر فعالیت های سلولی نقش دارند.
- پلاسمای خون حاوی انواع پروتئین ها از جمله آلبومین، گلوبولین ها و فیبرینوژن است. این پروتئین ها عملکردهای مختلفی مانند حفظ فشار اسمزی، انتقال مواد (مانند هورمون ها و اسیدهای چرب) و کمک به لخته شدن خون دارند.
- انواع مواد مغذی مانند گلوکز، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب و همچنین گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن در پلاسما وجود دارد
- پلاسما مواد زائد نیز دارد از جمله اوره و کراتینین که برای دفع از سلول ها به اندام هایی مانند کلیه ها منتقل میشود
- هورمون های ترشح شده توسط غدد مختلف در پلاسما به اندام ها و بافت های هدف منتقل می شوند و فرآیندهای فیزیولوژیکی متعددی را تنظیم می کنند.
- پلاسمای خون با جداسازی آن از اجزای سلولی خون از طریق فرآیندی به نام سانتریفیوژ به دست می آید. اهدای پلاسما معمولاً برای مقاصد پزشکی نیز استفاده می شود، مانند انتقال خون.
گروه های خونی نادر
خارج از سیستم ABO، بیش از 600 آنتی ژن وجود دارد که ممکن است به گلبول های قرمز خون متصل شوند. بیش از 30 سیستم گروه خونی مختلف مرتبط با این آنتی ژن های منحصر به فرد وجود دارد. سایر سیستم های گروه خونی عبارتند از:
- گروه خونی دافی
- گروه آنتی ژن K (یا Kell).
- گروه خونی لوتری
- گروه خونی بچه
این گروه های خونی نادر هستند. یک تعریف کلی از گروه خونی نادر، گروه خونی است که به میزان 1 در 1000 نفر یا کمتر اتفاق می افتد. یکی از نادرترین گروه های خونی جهان Rh-null است. کمتر از 50 نفر در جهان دارای این گروه خونی هستند. آنقدر نادر است که گاهی اوقات به آن “خون طلایی” می گویند.
ارتباط با بیماری های خودایمنی چیست؟
بیماری خودایمنی وضعیتی است که زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم بدن شما حمله می کند. هنوز مشخص نیست که چرا برخی افراد به بیماریهای خود ایمنی مبتلا میشوند، اما تصور میشود که ژنتیک و عوامل محیطی هر دو میتوانند نقش داشته باشند.
برخی از بیماری های خودایمنی، مانند ام اس، در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، شایع تر است. تحقیقات همچنین نشان داده است که زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری خودایمنی هستند.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد برخی از بیماریهای خودایمنی در افراد با گروههای خونی خاص شایعتر است. با این حال، نتایج بسیاری از مطالعاتی که این پیوند را بررسی میکنند، اغلب به دلیل حجم نمونه کوچک، متناقض بوده است.
در بخشهای بعدی، یافتههای تحقیقاتی تا به امروز در مورد گروههای خونی و ارتباط آنها با بیماریهای خودایمنی خاص را بررسی خواهیم کرد.
دیابت
تصور می شود دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن شما به سلول های پانکراس حمله می کند.
دیابت نوع 2 زمانی است که بدن شما در برابر هورمون انسولین مقاوم می شود یا انسولین کافی تولید نمی کند. برخی از محققان این فرضیه را مطرح می کنند که نوع 2 نیز ممکن است یک اختلال خود ایمنی باشد، اما تحقیقات بیشتری برای درک چگونگی ایجاد آن مورد نیاز است. به طور کلی، داده های مربوط به گروه خونی و ارتباط آن با دیابت هنوز بسیار متناقض است و نیاز به تحقیقات مداوم دارد.
بیماری روماتیسمی
بیماری روماتیسمی گروهی از بیش از 200 بیماری است که باعث درد در مفاصل، بافت همبند، تاندون ها و غضروف شما می شود. بسیاری از این شرایط اختلالات خود ایمنی هستند. برخی بیماریها در افراد دارای گروه خونی A و O شایعتر بوده اما بسیاری از آن بیماری ها در افراد با گروه خونی AB کمتر دیده می شد. همچنین اکثر افراد مبتلا به بیماری روماتیسمی دارای گروه خونی Rh+ بودند.
لوپوس
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب و درد در سراسر بدن می شود. علائم معمولاً در یک ناحیه مانند مفاصل، پوست یا اندامهای شما متمرکز میشوند. شایع ترین علت لوپوس لوپوس اریتماتوز سیستمیک نام دارد. یک مطالعه در سال 2019 در ایران نشان داد که در یک گروه 146 نفری مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک، افراد دارای گروه خونی A یا B علائم شدیدتری نسبت به سایر گروههای خونی داشتند.
ام اس
ام اس یک وضعیت خودایمنی است که زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به یک لایه محافظ اطراف اعصاب به نام میلین حمله می کند. یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که افراد دارای گروه خونی A+ یا B+ در معرض خطر ابتلا به ام اس قرار داشتند. این مطالعه همچنین نشان داد که افرادی که آنتی ژن های A، B، یا Rh+ ندارند، خطر کمتری داشتند.
محققان هنوز نمی دانند که چرا برخی افراد به بیماری های خودایمنی مبتلا می شوند و برخی دیگر نمی دانند. تصور می شود که ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در ایجاد بسیاری از شرایط نقش دارند. مطالعات نشان می دهد که برخی از انواع بیماری های خودایمنی، مانند بیماری هاشیموتو و ام اس، ممکن است در افراد با گروه های خونی خاص شایع تر باشد. برای درک کامل این ارتباط به مطالعات جامع تری نیاز است.
آیا گروه خونی شما تغییر می کند؟
معمولاً، در تمام طول عمرتان گروه خونی یکسانی خواهید داشت. با این حال، در موارد نادر، گروه های خونی می توانند تغییر کنند. این تغییر معمولاً به شرایط منحصر به فردی مانند پیوند مغز استخوان یا ابتلا به انواع خاصی از سرطان خون یا عفونت مربوط می شود. البته همه این تغییرات در گروه خونی دائمی نیستند.
یادداشتی از فصدچی
دانستن گروه خونی شما مفید است. اگر زمانی در موقعیتی هستید که نیاز به انتقال خون دارید، تعیین گروه خونی شما اولین قدم ضروری خواهد بود. دانستن اینکه کدام گروه خونی با گروه شما سازگار است به ارائه دهنده شما امکان می دهد در صورت نیاز به خون شما را ایمن نگه دارد. خبر خوب این است که مرکز فصدچی برای انواع خدمات خون در منزل دراختیار شما خواهد بود. شما میتوانید با مراجعه به وبسایت فصدچی، مرکز تخصصی فصد خون، انواع خدمات پرستاری از جمله تزریقات در منزل، نصب سوند و لوله تغذیه در سالمندان را مشاهده و جهت دریافت خدمات در منزل باشماره های داده شده تماس بگیرید